Respektowanie prawa autora grafiki w kolekcjonerstwie budzi niesłabnące dylematy. Wciąż zadawane są pytania, na które trudno jest jednoznacznie dać odpowiedź.
Ekslibris jako mała grafika jest oczywiście wytworem konkretnej osoby, twórcy, który posiada do niej niezbywalne prawa, co nie podlega dyskusji. W odróżnieniu do malarstwa, fotografii, czy innego dzieła artystycznego, ekslibris powstaje jako dzieło wielokrotnego oryginału – oryginału, który jest później własnością zarówno twórcy, jak i każdego kolekcjonera, który posiada tenże oryginalny egzemplarz.
Pytania, które coraz częściej zadaje się w środowisku kolekcjonerskim, dotyczą praw do publikowania ekslibrisu, jego wystawiania, czy innej formy popularyzacji. Jakie prawa ma autor dzieła do oryginału ekslibrisu, a jakie kolekcjoner do posiadanego oryginalnego eksponatu? Czy kolekcjoner, właściciel oryginalnego dzieła graficznego, może swobodnie, bez zgody autora, dysponować posiadanym eksponatem? Jakie ma ograniczenia? Jakich formalności miałby dopełnić, by nie działać bezprawnie? Czy może publikować ekslibris, prezentować na wystawach, bez zgody autora lub jego spadkobiercy? Gdzie są granice, których nie może przekraczać, by działać zgodnie z prawem?
Pytania zostają otwarte. O ile w przypadku dzieł jednego oryginału sprawa wygląda dość prosto, tak w przypadku ekslibrisu, dzieła wytworzonego w licznych oryginalnych egzemplarzach, sprawa jest nieco skomplikowana i trudna do jednoznacznego rozstrzygnięcia.
Zapraszam do dyskusji i dzielenia się wiedzą na ten temat.
¤
Poniżej prezentuję kilka artykułów, które mogą wnieść wiedzę, ale też inspirować do dyskusji.
¤
Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. 2016, poz. 666)
¤
PRAWO AUTORSKIE
Autorskie prawa osobiste i majątkowe w pracy grafika
Dzieło sztuki a prawo autorskie
Dzieło sztuki – utwór, czy towar?
Grafika użytkowa a prawa autorskie
Kupno dzieła sztuki a prawo autorskie
Naruszenie praw autorskich – odpowiedzialność naruszyciela
Po co grafikowi prawo autorskie?
Podstawy prawa autorskiego w działalności kulturalnej
Prawo autorskie na rynku dzieł sztuki
Prawo autorskie nie jest prawem własności
Prawa autorskie w pracy grafika
Prawo autorskie na rynku dzieł sztuki
Przewodnik po prawie autorskim. Legalna kultura
Sprzedaż dzieła sztuki artysty nieżyjącego