Wrocławska Grupa Grafików „RYS” to grupa grafików powstała w 1969 z inicjatywy Zygmunta Waśniewskiego i Janusza Halickiego. Działała we Wrocławiu. Jej celem była promocja twórczości ekslibrisowej w Polsce.
Patronem grupy „RYS” było Państwowe Ognisko Kultury Plastycznej we Wrocławiu i Stowarzyszenie Plastyków Amatorów, natomiast założył ją zespół złożony z absolwentów i wykładowców tegoż Ogniska. Początkowo jej skład tworzyli twórcy nieprofesjonalni. Z biegiem czasu jej skład powiększył się o artystów profesjonalnych. Jej celem było popularyzowanie ekslibrisu. Działalność Grupy polegała na wydawaniu tematycznych i bibliofilskich tek i albumów grafiki oraz organizowaniu wystaw ekslibrisu, jak również na indywidualnym udziale członków Grupy w możliwych i licznych lokalnych, ogólnopolskich, międzynarodowych i zagranicznych ekspozycjach ekslibrisu. Grupa Grafików „RYS” odegrała ogromne znaczenie w artystycznym życiu Wrocławia i Dolnego Śląska.
Obecnie „Rys” (przynajmniej formalnie) nadal działa, gdyż nie został nigdy rozwiązany. Natomiast od bardzo wielu lat grupa nie spotyka się i nie prowadzi żadnej działalności (głównie ze względu na wiek artystów). Z inicjatywy członków „RYSu” powstało wiele wystaw ekslibrisu wrocławskiego, wydano teki ekslibrisowe oraz organizowano spotkania twórcze. W 1979 grupa została objęta patronatem Wrocławskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych.
Członkowie grupy:
STEFANIA BUCHOLC (ur. 1921) FRANCISZKA DOBROWOLSKA (r.n. – †) JERZY DRUŻYCKI (1930 – 1995) HENRYK GRAJEK (1940 – 2003) JANUSZ HALICKI (1932-2010) ZBIGNIEW JEŻ (ur. 1948) JÓZEF JÓZAK (ur. 1951) MARIAN KLINCEWICZ (ur. 1936) JAN RYSZARD KŁOSSOWICZ (1924 – 2002) LESZEK KOWALCZYK (ur. 1953) JADWIGA KRAWCZYK – HALICKA (ur. 1932) JAN KUKUŁA (ur. 1950) JÓZEF KUS (ur. 1949) BARBARA LICHA (ur. 1957) ZBIGNIEW LUBICZ – MISZEWSKI (ur. 1945) DARIUSZ NOWAK (ur. 1953) HALINA OWCZARZAK (r.n. – †) HENRYK PĘKALA (ur. 1915 – †) LESZEK PLINIEWICZ (ur. 1947) WŁODZIMIERZ PODLECKI CZESŁAW RODZIEWICZ (1922 – 2013) ALINA ROGALSKA – KAĆMA (1922 – 2000) JERZY RÓŻAŃSKI (ur. 1947) IGNACY RYNDZIONEK (ur. 1932) HENRYK SIAGŁO ALEKSANDER SIELICKI (ur. 1951) GABRIELA SKOMOROWSKA LUCJAN SMAKOSZ KONSTANTY SZAMPOWALSKI (ur. 1942) ADAM SZCZEPAŃCZYK (1922 – 1985) JERZY ŚRODAWA (zm. 2009) ANDRZEJ HILARY WACŁAWCZYK (ur. 1946) ZYGMUNT WAŚNIEWSKI (1921 – 1976) JERZY WAYGART (ur. 1951) BOHDAN ZĄBEK (ur. 1955) ANDRZEJ ŻARNOWIECKI (ur. 1931)
Teki Grupy Grafików „RYS” (w kolejności powstawania)
- 1 Teka Koła Twórców Ekslibrisu „RYS”, oprac. Zygmunt Waśniewski, Wrocław 1969, ss. 16, nakład 20 egz. num.
- 2 Teka „RYS-u”. Temat Wrocław, oprac. Zygmunt Waśniewski, Jerzy Drużycki, Wrocław 1970, ss. 17, nakład 30 egz. num.
- Kwiaty w ekslibrisie, oprac. Gabriela Skomorowska, Zbigniew Jeż, Wrocław 1970, ss. 17, nakład 30 egz. num.
- Autoportret, oprac. Aleksander Sielicki, Wrocław 1971, ss. 24, nakład 30 egz. num.
- RYS. Album, oprac. Stefania Bucholc, Gabriela Skomorowska, Wrocław 1971, ss. 24, nakład 30 egz. num.
- Ekslibris Ślężański, oprac. Zygmunt Waśniewski, Wrocław 1971, ss. 17, nakład 30 egz. num.
- Grafika RYS, oprac. Leszek Pliniewicz, Wrocław 1971, ss. 20, nakład 30 egz. num.
- Pamięci Mariana Wójciaka. Ekslibris , oprac. Janusz Halicki, Jerzy Drużycki, Wrocław 1972, ss. 31, nakład 50 egz. num.
- Wydano w Roku Książki – 1972. Teka Grupy RYS, oprac. Zygmunt Waśniewski, Wrocław 1972, ss. 16, nakład 20 egz. num.
- Dla Towarzystwa Polsko-Szwedzkiego, oprac. Andrzej Wacławczyk, Wrocław 1972, ss. 20, nakład 20 egz. num.
- XV Lat SPA (Stowarzyszenia Plastyków Amatorów we Wrocławiu), oprac. Ignacy Ryndzionek, Marian Klincewicz, Wrocław 1973, ss. 11, nakład 15 egz. num.
- Rok Kopernika, oprac. Ignacy Ryndzionek, Zygmunt Waśniewski, Wrocław 1973, ss. 14, nakład 15 egz. num.
- XV Lecie Klubu Inteligencji Katolickiej we Wrocławiu AD MCMLXXIII. Teka 10 ekslibrisów wydana w 35 egzemplarzach przez członków grupy RYS we Wrocławiu w roku P. 1973, oprac. Zygmunt Waśniewski, Wrocław 1973, ss. 12, nakład 35 egz. num.
- Ryndzionek Ignacy, Teka ekslibrisów dedykowanych założycielom zasłużonym członkom wydana przez „RYS”, oprac. Ignacy Ryndzionek, Marian Klincewicz, Wrocław 1975, ss. 18, nakład 50 egz. num.
- Pamięci Zygmunta Waśniewskiego. Teka Grupy „RYS”, oprac. Andrzej Wacławczyk, Wrocław 1977, ss. 36, nakład 31 egz. num.
LITERATURA
- Tomasz Suma, Czterdzieści lat wrocławskiej Grupy Grafików „RYS” (1969–2009), „Czasopismo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich” 2010, z. 20/21, s. 97-111.
- Tomasz Suma, RYS. Z dziejów ekslibrisu wrocławskiego, Warszawa 2010.