2016
ROK JUBILEUSZU
500-LECIA POLSKIEGO EKSLIBRISU
◊ ◊ ◊ ◊ ◊
◊ ◊ ◊
◊
Ekslibris (exlibris, ex libris)
Jan Matejko, X1, przed 1893
jest jedną z najmniejszych form wypowiedzi artystycznej. Ta z pozoru mała grafika w Polsce zrodziła się w XVI wieku wyłącznie z umiłowania człowieka do książki. Wówczas zdobiła książkę i była śladem istnienia biblioteki. Od XIX wieku jego pierwotna funkcja zaczęła coraz bardziej zanikać, a sam ekslibris zaczął robić nową karierę stając się obiektem kolekcjonerskim. Ta nowa funkcja ekslibrisu trwa szczęśliwie do dnia dzisiejszego i obecnie ekslibris jest typową małą formą graficzną budzącą niesłabnące zainteresowanie wśród twórców. Do współczesnego ekslibrisu nie pasują już jego klasyczne definicje. Ekslibris współczesny przestał chronić książkę przed złodziejem, nie oznacza bibliofilskiego zbioru, nie dowodzi smaku bibliofila. Nie ma on już większego związku z książką i księgozbiorami. Dzisiejsze słowo „Ex libris” opiera się na umowności, pełni rolę raczej odsyłacza do tradycji, która – chociaż w zaniku – jednak nobilituje. Kiedyś ekslibris miał swoją ściśle określoną funkcję, miejsce i przeznaczenie. To one narzucały pewne wymogi, jakie musiał spełniać tradycyjny znak książkowy. Dziś ekslibris przekroczył wszelkie ograniczenia i sztywne ramy i w związku z tym, że nie musi on już być ściśle zespolony z książką, ani nawet też konkretną osobą, stał się swobodną grafiką, bardziej lub mniej dekoracyjną, bardziej lub mniej czytelną, a i wykonywaną w coraz bardziej zaskakujących technikach. Współczesny ekslibris zyskał zainteresowanie przede wszystkim jako dzieło ARTYSTY. Ta niezwykła osoba zmieniła dotychczasową prostą funkcję znaku własnościowego nadając ekslibrisom wymiar dzieła sztuki. Artysta stał się przewodnikiem w tej dziedzinie, a nie jak wczesniej stróżem dawnych form.
Sztuka artysty nie mogłaby istnieć bez pewnej grupy pasjonatów: KOLEKCJONERÓW. To oni są dzisiaj fundamentalnymi kreatorami współczesnej sztuki ekslibrisu, to oni stwarzają popyt napędzający podaż, oni strzegą tradycji ekslibrisowej i weryfikują współczesne trendy, to oni są znawcami historii i sztuki ekslibrisu; oni wreszcie budują kontakty, płaszczyzny wymiany doświadczeń i propagują osiągnięcia dziedziny, którą miłują.
♦ ◊ ♦
Strona www.ekslibrispolski.pl
powstała, by nie zapomnieć o jubileuszu 500-lecia polskiego ekslibrisu przypadającego na 2016 rok.
Została stworzona z myślą o twórcach, kolekcjonerach i miłośnikach polskiego ekslibrisu, którzy poszukują wiarygodnych informacji na temat tej dziedziny grafiki. Powstała też z potrzeby dzielenia się wiedzą i wiadomościami. Zamieszczam na niej różne informacje przydatne zainteresowanym, dotyczące gromadzenia, tworzenia i popularyzacji znaku książkowego. Materiały tutaj prezentowane dotyczą wyłącznie polskiego ekslibrisu i jego polskich twórców.
Jednocześnie serdecznie zapraszam wszystkich zainteresowanych do współpracy w zakresie redagowania tej strony.
°
